Obesitas is een groot gezondheidsprobleem. Toch is een op de vijf Nederlanders met obesitas tevreden over zijn gewicht. Hoe erg is dat?B
Bij mensen met een te hoog gewicht is de kans op een negatief zelfbeeld groter. Dat negatieve zelfbeeld kan niet alleen leiden tot depressie en eenzaamheid, maar ook tot (nog) meer ongezond eetgedrag en extra kilo’s.
Toch is lang niet iedere Nederlander met zwaar overgewicht, oftewel obesitas, ontevreden. Hoe zit dat?
Van de 1,9 miljoen obese volwassenen in Nederland is 41 procent ontevreden over het eigen gewicht. Tegelijk is 22 procent juist tevreden. Dat is opvallend: ruim 400.000 Nederlanders die zo zwaar zijn dat ze grote kans op gezondheidsproblemen hebben, zijn desondanks tevreden over het getal op hun weegschaal. En als je ergens tevreden over bent, zul je er niet zo snel iets aan veranderen.
Omstandigheden maken dik
Dik word je grotendeels door omstandigheden, vertelt Roel Hermans, verbonden aan de Radboud Universiteit en het Voedingscentrum. Zit je aan tafel met andere mensen, dan eet je bijvoorbeeld meer, al helemaal als je tafelgenoten flinke eters zijn.
“Als je iemand alleen op zijn uiterlijk beoordeelt, zie je alleen het topje van de ijsberg. Wat onder het oppervlak blijft, is dat overgewicht voor een deel erfelijk bepaald is en dat slaapgebrek, stress en sommige medicijnen je ook dikker maken”, aldus Hermans.
Hij vindt niet dat iedereen die te dik is, per se ontevreden moet zijn: “Misschien hebben mensen al twintig keer geprobeerd om af te vallen, zonder resultaat. En wie weet willen ze gewoon niet afvallen. Dat kan toch ook?”
Trots zijn op je lichaam
Er is meer steun voor mensen met overgewicht. De body positivity-beweging verspreidt vooral in de Verenigde Staten en Engeland de boodschap dat je ook bij te veel kilo’s trots op je lichaam moet zijn. Zo betoogt de Amerikaanse Linda Bacon in haar boek Health at Every Size dat je lichaamsgewicht weinig zegt over je gezondheid.
De Britse Instagrammer Megan Jayne Crabbe pleit voor “intuïtief eten, eet waar je trek in hebt. Geef vooral niet toe”, schrijft ze in haar boek Body Positive Power, over “de druk van de dieetcultuur”.
Gezond is uitzondering
Bij deze wel erg blijde boodschappen krabt Hermans zich achter de oren. “We slaan soms door in het ideaal van een slank lichaam, maar mensen zoeken soms ook excuses om iets te doen waarvan ze best weten dat het niet goed voor ze is. Altijd eten waar je trek in hebt bijvoorbeeld.”
“Natuurlijk, er bestaan dikke mensen die gezond zijn. Net als rokende tantes die toch 95 worden. Maar dat zijn uitzonderingen. Ernstig overgewicht vergroot domweg het risico op hart- en vaatziekten, vruchtbaarheidsproblemen, gewrichtsproblemen, diabetes en verschillende soorten kanker”, aldus Hermans.
Totale tevredenheid leidt tot berusting
Ook Anne Roefs, hoogleraar psychologie van obesitas en eetstoornissen aan de Universiteit Maastricht, heeft gemengde gevoelens bij “body positivity”.
“Ontevreden zijn over je lichaam is niet goed, omdat het de kans op depressie vergroot en de kans om af te vallen verkleint. Maar ik ben bang dat totale tevredenheid leidt tot berusting. Dan verandert er niets aan het eetgedrag.”
Roefs waarschuwt dat tevredenheid over je eigen gewicht, net als ontkenning van je gewichtsproblemen, de oplossing in de weg kan staan. Voor jezelf, maar ook voor je kinderen.
“Veel ouders onderschatten het gewicht van hun kind. Ze reageren ook beledigd als een arts er iets over zegt. Als je een probleem ontkent, is een oplossing ver weg, terwijl afvallen, hoewel het een lange adem vereist, echt mogelijk is. Ik gun het iedereen om gelukkig te zijn. Maar ook om een gezond lichaam te hebben.”